Autistische blijdschap

Autistische blijdschap

Ik had eerder beloofd om een artikel te wijden aan autistische blijdschap.
Bij veel informatie over autisme en welzijn gaat het vooral om het vermijden van stress en conflicten.
Hoewel dat zeker belangrijk is, ligt de focus dan veelal op de problemen.
Er worden methoden ingezet om stress en emoties in kaart te brengen, zoals emoties leren herkennen, picto’s, stressthermometers, gezichtsuitdrukkingen herkennen enz. Vaak drukt dit juist die knoppen in bij autistische mensen. Negatieve gevoelens en stress worden zo getriggerd. Immers, wat je zaait zul je oogsten.
De bedoeling van opvoeders en begeleiders is het leren hanteren van stress en emo-ties en het vermijden van uitbarstingen. Maar door de focus daarop denken autistische mensen zelfs tijdens gelukkige en mooie momenten aan wat er mis kan gaan en hoe ze dat moeten vermijden. Ze zijn gespitst op prikkels en stresssignalen. Het leuke moment wordt daarmee overschaduwd.
Vermijden is volgens mij niet de beste strategie voor een vervullend en gelukkig leven. Daarnaast moet je ook gewoon onbezorgde momenten kunnen hebben, ook als je gevoelig bent.

Betere manieren om stress te voorkomen

Een van de redenen dat ik het in mijn blog niet zo vaak heb over emoties uiten, maar me liever richt op  zelfredzaamheid en op waar we blij van worden en wat ons helpt om vervulling te vinden.
De andere kant van het verhaal is dat sommige autistische mensen pas merken dat de stress is opgelopen als ze zich helemaal niet meer kunnen ontspannen of zelfs emotioneel ontploffen.
Mijns inziens zijn er wel betere manier om dit te voorkomen dan steeds gespitst te zijn op stresssignalen. Bijvoorbeeld voldoende pauzes en ontspanning inbouwen. Zelf krijg ik bijvoorbeeld stress als ik van de ene taak meteen door moet naar de andere. Ik verlies energie en focus en krijg stress. Als ik even een kop thee drink, een paar nummers luister of een hoofdstuk lees, kan ik weer verder en krijg ik op een dag juist meer gedaan dan als ik achter elkaar door ploeter.
Een logboek bijhouden. Dan hou je niet alleen bij hoe het van moment tot moment gaat, maar zie je ook de ontwikkeling over een periode van een paar maanden.
Je kunt op een paar vaste momenten per dag je stemming checken, bijvoorbeeld een keer ochtends, s middags en s avonds.

Als kind werd ik ook rustig van het kijken naar aquariumvissen.

Waarom autistische mensen minder positieve emoties lijken te tonen

Een andere verklaring is dat autistische personen negatieve gevoelens eerder tonen dan positieve, vaak uit nood, is een reactie op stress. Ze hebben dringend iets nodig, wat niet kan wachten. Bijvoorbeeld een helpende hand of juist ruimte om zich terug te trekken.
Negatieve gevoelens hangen nauw samen met hun noden.
Vaak worden positieve gevoelens ook minder snel herkend, omdat ze die op een andere manier uiten dan neurotypische mensen, bijvoorbeeld door de fladderen of op en neer te springen. Dit wordt vaak gezien als een probleem, terwijl het een uiting van vreugde kan zijn.
Sommige autistische kinderen kunnen in stilte gelukkig zijn, terwijl anderen juist druk worden.
Een andere reden dat autistische kinderen en jongeren meer negatieve gevoelens tonen dan positieve is dat ze daadwerkelijk meer stress, onbegrip en druk ervaren dan de meeste kinderen.
Er wordt voor hen bepaald wat ze niet kunnen, terwijl ze het wel willen leren. Of er worden juist verwachtingen gesteld die ze moeilijk of niet kunnen waarmaken. Autistische mensen worden vaker het doelwit van pesterijen.
Juist door de vele struikelblokken is het van belang aandacht te geven aan waar je blij van wordt. Daarmee vergroot je je wereld en je scheppingskracht. Door je ergens in te verdiepen krijgt je leven ook meer diepgang.
Het mooie is dat we blijdschap totaal kunnen ervaren, ongeacht de problemen in ons leven. We kunnen helemaal opgaan in iets relatiefs kleins.
Bijvoorbeeld een gesprekje met Luka, een spelbegeleidster op wie ik gesteld was, kon me een gevoel van liefde en geluk laten ervaren, voelbaar in elke cel van mijn lichaam.
Me richten op zaken waar ik blij van wordt, heeft me al vaak geholpen om iets aan mijn leven te geven, ondanks mijn post traumatische stress en andere problemen.
Doordat ik in het moment leef, kan ik als een kind in een grote speeltuin zo blij zijn met iets.
Zo kan ik het ene moment balen, maar als er dan onverwachts iets leuks gebeurd ben ik weer helemaal blij.
Van het een of andere moment kan ik weer vol inspiratie, blijdschap en verwondering zijn.

Humor.

Ja, ook autistische mensen hebben gevoel voor humor, in tegenstelling tot wat meneer Asperger heeft beweerd. Hij noemde zijn autistische humorloos.
Dat is gelukkig wel achterhaald.
Soms uit die zich anders dan bij anderen. Een ander gevoel voor humor is niet hetzelfde als geen gevoel voor humor hebben.
Sowieso is humor een kwestie van smaak, ook bij neurotypsche mensen. Waar de een om kan lachen, ziet de ander de grap niet van in. Autistische mensen hebben meestal moeite met sarcastische of cynische humor. Zelfs al gebruiken ze die zelf – vooral donkere humor is mij ook niet vreemd – dan nog kunnen ze het verkeerd opvatten als iemand anders het doet. Maak liever grappen die duidelijk zijn en niet op de persoon af. Zelf kan ik dubbel liggen om practical jokes, onderbroekenlol, maar ook inktzwarte galgenhumor. Er zijn veel verschillende vormen van humor.
Zelf heb ik regelmatig de lachers op mijn hand. Humor is een van de sociale vaardigheden die ik goed beheers. Zo zijn er meer autistische mensen die humor inzetten om zich sociaal te handhaven. Behalve dat dit een van de vaardigheden is die ze goed beheersen, zonder dat ze hoeven te maskeren, brengt het ook lucht en plezier in menselijke contacten. Het is een laagdrempelige manier van contact maken en veel beter te begrijpen dan smalltalk.
Humor draagt ook weer bij aan geluk.

Speciale interesses

Je bezighouden met hetgeen waar je van houdt of waar je in ieder geval een sterke interesse in hebt, kan bijdragen aan je levenskwaliteit.
Je kunt er voldoening uithalen, het geeft richting aan je leven.
Het tragische is dat kinderen en jongeren vaak ontmoedigd worden om op te gaan in hun interesses, om allerlei redenen. Het wordt gezien als stereotype en beperkt. Terwijl het ons wereld juist verrijkt.
Speciale interesses volgens DSM 5:
Beperkte zich herhalende gedragspatronen, beperkte interesses en activiteiten.

Door deskundigen wordt vaak gedacht dat ons wereld te klein blijft of dat ongewenst gedrag in stand wordt gehouden, door mee te gaan in ons belevingswereld.
Iedereen kent wel het beeld van een in zichzelf gekeerd kind dat de hele tijd voorwerpen laat ronddraaien of op een rijtje zet. Waar die niemand kwaad mee doet.
Speciale interesses zijn echter zoveel meer dan steeds dezelfde handeling uitvoeren. Ja, het klopt dat autistische mensen een in zichzelf gekeerde indruk kunnen maken en veel met hetzelfde bezig kunnen zijn. Mijn hoofd zit behalve vol met ellende ook vol met zaken waar ik van hou. Die me gelukkig maken, mijn leven zin geven.
Als ik dit met iemand kan delen, dan vergroot dit mijn geluk nog eens en met een beetje geluk heeft de ander er ook iets aan. Daarom ben ik ook gaan schrijven, ha, ha. Dat is iets wat ik met hart en ziel doe, waarin ik alles kan geven. Het is zeker niet beperkt.
Ik zou het eerder door willen ontwikkelen dan in willen perken.
Autistische interesses zijn niet minder goed dat neurotypsche interesses. Ze uiten zich alleen anders, vaak intenser.
Het is een kwaliteit, het is een van de zaken die mij maakt tot wie ik ben.
Als je als opvoeder niet de mogelijkheid hebt om mee te gaan in de belevingswereld van het kind of jongere, laat het dan gewoon zijn.
Als een jongere vertelt over een onderwerp waar die geïnteresseerd in is, zal ik hem daar in steunen, al ligt het niet in lijn met mijn eigen interesses.
Ik moedig mensen aan hun hart te volgen.

Muziek

Muziek kan voor mij echt een klankboord zijn. Zelfs als ik maar een paar nummers bij dag draai, zit ik lekkerder in mijn vel dan als ik die dag geen muziek heb gehoord.
In mijn jeugd was muziek vaak een troost, een klankbord. Het gaf woorden aan mijn ervaringen en gevoelens.

Schrijven

Schrijven is voor mij een levensbehoefte, een manier om mijn leven vorm te geven.
Een tijd was dit mijn enige uitingsvorm, omdat praten niet meer goed lukte.

Autistische blijdschap herkennen

Vaak is autistisch geluk te herkennen aan de afwezigheid van negatieve gevoelens.
Het kind is met rustige aandacht met iets bezig, is ontspannen en tevreden.
Een kind kan ook gaan fladderen, op en neer springen of vreugdekreten uiten.
Zie dit alsjeblieft niet als een probleem, maar geniet van zijn vreugde. Of als dat niet lukt, laat het gewoon zijn.
Ook praten over zaken binnen het interessegebied kan een teken van geluk zijn, maar dit wordt vaak als dwangmatig gezien. Terwijl autisten zich heel gelukkig kunnen voelen als ze bezig kunnen zijn met hun interesses.
De onderzoeker die mij autisme toekende zag mijn vele vragen stellen en praten over mijn interesses als dwingend en niet passend bij mijn leeftijd. Er staat niet bij welke vragen, behalve dat het over natuurkundige zaken gaat.
Ook staat er niet welke vragen dan wel passend zouden zijn bij mijn leeftijd.
Net als andere kinderen glimlachen autistische kinderen ook of lachen hardop. Dan hebben ze ergens zichtbaar plezier om.
Helaas wordt zelfs dat soms gezien als een probleem.
In het rapport over mijn diagnose autisme stond bijvoorbeeld dat ik een verloren indruk maakte.
“In de pauze vermaakt Sarah zich met haar eigen spel, steeds een stukje rennen en dan glimlachend stilstaan. Het is niet duidelijk haarwaar ze kijkt. De andere kinderen op het plein merkt ze niet op.”
Dus als het spelen niet gaat zoals het heurt, is het volgens veel deskundigen een probleem.
Ik heb ook vriendschappen gekend op school. Ze zagen me maar een schooldag.

Besef dat het doorbreken van (het praten over of zich bezighouden) met hun speciale interesses, autistische mensen juist ongelukkig maakt en het kan voor veel gedoe en conflicten zorgen.
Dus laat het kind of de jongere praten over dinosauriërs, Pokemon, muziek, techniek of welke interesse dan ook. Hij haalt er voldoening uit en wie weet steek je er nog wat van op.
Nog leuker is samen een activiteit ondernemen die te maken heeft met zijn interesse. Dat kan de band echt versterken.

Autisten tonen wel degelijk vreugde, alleen de buitenwereld interpreteert dit niet altijd juist.

Autistische (uiting van) blijdschap is niet beter of slechter dan de blijdschap van neuro-typische mensen.
Meer lezen over autistische blijdschap. In mijn boek Afwijkend en toch zo gewoon ga ik daar ook op in. Wat mij hielp tijdens traumatische periodes.

Lees ook over Autistische blijdschap en speciale interesses op de blog van Neuro-elfje:

Ik kan uw kind helpen om richting te vinden in zijn leven, ook of juist als het nu niet meezit.
Neem gerust contact op.

info@afwijkend-en-toch-zo-gewoon.nl
06-83992975