Kerstmis draait vooral om samenzijn, met je dierbaren. Familie en soms vrienden.
Persoonlijk hou ik van de feestdagen en samenzijn met familie. Er staan lekkere hapjes, dat is altijd fijn.
Aan Kerstmis heb ik zelf voornamelijk warme herinneringen, maar ik besef dat het voor veel autistische mensen geen feest is.


Sociaal gedoe

Verplicht sociaal gedoe, grote gezelschappen. Sommige mensen ken je misschien nauwelijks? Wat heb je hen te vertellen?
Met mijn eigen familie is het geen probleem. Zij kennen mij, weten van mijn autisme en ik kan mezelf zijn.
De sociale druk verlagen, kan al schelen. Als je kind zich bijvoorbeeld terug wil trekken om te ontprikkelen, laat hem dan. Hij kan bijvoorbeeld even een blokje om of zich terugtrekken in een kamer. Ergens waar hij zich thuis voelt, kan hij misschien zelfs even gaan liggen.
Veel praten kan uitputtend zijn. Er zijn natuurlijk andere activiteiten om invulling te geven aan het samenzijn. Bijvoorbeeld een film kijken of een gezelschapsspel doen.


Zelf vind ik het fijn en rustgevend om een boek te pakken, als ik genoeg heb van het praten. Ook meehelpen met de hapjes en drankjes is fijner en makkelijker dan gesprekken voeren.
Als je kind echt niet tegen grote gezelschappen kan, kun je zelfs overwegen dat hij thuis mag blijven. Als hij bijvoorbeeld ziek wordt van drukte of een week moet bijkomen.
Mogelijk zijn mensen teleurgesteld, maar als je het goed uitlegt? Dat het niet uit desinteresse is maar dat de prijs te hoog is.
Er zijn genoeg mogelijkheden om het contact te onderhouden, los van feestdagen.
Of laat hem zelf uitleggen waarom hij er niet bij zal zijn, als hij dat kan en wil.

Overprikkeling voorkomen


Zijn bezoekjes echt verplicht? Het kan schelen als een van de twee Kerstdagen rustig verloopt, alleen met het eigen gezin.
Als je maar een van de twee dagen op bezoek gaat, kan dat oververmoeidheid en overprikkeling voorkomen.
Je kunt de drukte ook spreiden. Bijvoorbeeld Kerstavond met familie doorbrengen, de eerste kerstdag het rustig houden en dan de tweede Kerstdag met familie.
Of je kunt een Kerstbrunch houden en de avond voor jezelf hebben. Of juist alleen samen dineren, zodat je de middag voor jezelf en je eigen gezin hebt. Tijd om te wandelen, iets voor jezelf te doen.
Nodig je mensen bij je thuis uit, dan heb je grotendeels in de hand wie je uitnodigt, hoeveel mensen en daarmee hoe druk het zal zijn. De Kerstviering wordt vaak al weken van te voren gepland. Zeker als het een groot gezelschap is, is het moeilijk nog te verplaatsen. Je hebt nog wel invloed op de invulling ervan.
Als je kind een bijbaan heeft of vrijwilligerswerk doet, kan hij zorgen dat hij met Kerstmis onmisbaar is.
Bijvoorbeeld gezelschapsdieren hebben ook tijdens de Kerstdagen aandacht en verzorging nodig.

Je kunt ook precies tijdens de kerstdagen op vakantie zijn met je gezin, in een huisje in de natuur. Wandelen door het bos of door de duinen.

Meisje in Kerstsfeer. Ze staat in een dennenbos. Afbeelding van Jill Wellington via Pixabay


Oud en Nieuw

Met oud en nieuw raad ik zo een oplossing zeker aan.
Oud en nieuw was voor mij vaak geen feestje. Als kind niet en ook als jong volwassene niet.
Een paar ‘fouten’ die ik heb gemaakt zal ik delen. Ook hoe je die kunt voorkomen.
Welke jaarwisselingen wel plezierig waren en wat daar voor gezorgd heeft.
Als je Oud en nieuw bij iemand anders thuis viert, verzeker je dan dat je daar kunt overnachten.
Ik heb eens samen met mijn moeder oud en nieuw gevierd bij een vriendin van haar.
De jaarwisseling zelf ging best goed. Alleen vanaf een uur in de nacht ging de buurman nog vuurpijlen afsteken in de grond. Het huis schudde ervan. Om half drie s nachts moesten we nog naar huis. Er waren nog bommen te horen. Ik liep dus met mijn vingers in mijn oren, verkrampt over straat en was totaal uitgeput.

Vuurwerkterreur


Een andere vergissing is pas na het avondeten op pad gaan. Mijn vader, zusje en ik waren uitgenodigd bij zijn vriendin. Zij heeft een dochter en zoon met wie mijn zusje het goed kon vinden.
Mijn vader dacht dat het rond acht uur wel rustig zou zijn.
Ging ik met daglicht weg, dan was het met oordoppen net te doen.
In het donker zie je echter weinig. We moesten ook nog de dochter ophalen bij een speelafspraak. Mijn vaders vriendin was namelijk niet zo fit en daarom vroeg ze hem dit te regelen.
We gingen er wandelend heen, het was ongeveer een kwartier lopen. Mijn vader kon de weg niet goed vinden. Overal vandaan klonken harde klappen en zag je lichtflitsen. Er waren zelfs gasten die vuurwerk vanaf hun balkon gooiden, waar wij langs moesten.
Ik durfde er natuurlijk niet langs, ook niet toen mijn vader hen maande te stoppen met vuurwerk gooien.
Vervolgens maande mijn vader me ongeduldig dat ik door moest lopen. Totaal overstuur rende ik hem en mijn zusje achterna.
De avond was eigenlijk al klaar voor mij. Toen ik eindelijk tot mezelf was gekomen, om 1 uurs nachts, gingen we slapen.
Gelukkig maakte het gezellige ontbijt de volgende ochtend veel goed.

Goed voorbereid

De keren dat de jaarwisseling goed is verlopen, was ik in de middag van huis gegaan. Op de route werd gelukkig geen vuurwerk afgestoken, alleen in de omgeving hoorde ik van alles. Dankzij de oordoppen was het te doen. Bij mijn vader thuis had ik ten slotte een gezellige avond.
De laatste paar jaar ben ik lekker thuis gebleven, met de katten.
Waar je met de Kerstdagen onnodige prikkels beter kunt vermijden, zijn geluiden zoals van de televisie, muziek of van geklets juist welkom! Die kunnen de vuurwerkknallen niet uitwissen, maar wel enigszins compenseren.


Een film of cabaretvoorstellen kijken, kon mij de broodnodige afleiding geven. De oliebollen en appelflappen maakten ook veel goed. Op mijn elfde had ik voor het eerst dat ik me kan herinneren een fijne jaarwisseling. Daarvoor was ik doodsbang voor vuurwerk, zelfs als ik veilig binnen was.
Vanaf toen kon ik me binnenshuis tenminste veilig voelen.

Voor oud en nieuw is het zeker een goed idee om naar een huisje in de natuur te verkassen. Zo zijn er vakantieparken waar geen vuurwerk mag worden afgestoken.
Is dit niet haalbaar? Er zijn nog meer manieren om je kind voor te bereiden.
Neem zijn angst serieus. Dwing hem bijvoorbeeld niet om langs vuurwerklinies te lopen, omdat het toevallig op te route ligt. Loop liever een blokje om. Nog veel veiliger ook.
Bespreek vooraf waar hij het meest bang voor is. De harde knallen? Of is hij bang om gewond te raken? Heeft hij een nare ervaring gehad? Is het het onverwachte.
Je kunt van te voren informatieve filmpjes bekijken over vuurwerk. Eventueel eerst met het geluid heel zacht. Laat je kind bepalen wanneer en hoe ver de volumeknop wordt opengedraaid.

De nitraatbommen, met harde knallen en kruitdampen kunnen heel bedreigend zijn.
Op de dag van de jaarwisseling, maar vaak ook daarvoor, kunnen oordoppen of een norse cancelling phone soelaas bieden.
Er zijn ook autistische mensen die niet zozeer gevoelig zijn voor harde geluiden, maar juist plotselinge lichtflitsen. Dan kan een zonnebril soelaas bieden. En de gordijnen dicht in de woonkamer.
Voor sommigen is het juist eng dat het uit onverwachtse hoek komt.

Sommige jongeren kan de jaarwisseling gestolen worden en vinden het prima om door het moment heen te slapen.


Lees hier een mooi ervaringsverhaal over hoe een autistische jongen en zijn ouders samen hebben leren leren met Oud en Nieuw en de terreur van nitraatbommen:

www.mantelzorg.nl/blog/vuurwerk-autisme-en-een-steeds-meer-egoistische-samenleving-2/


Lees hier een nieuwsbericht met verschillende voorbeelden dat mensen bang zijn voor knallen. Een blinde vrouw, een militair met posttraumatische stress en een autistische jongen.

www.rtlnieuws.nl/magazine/artikel/286066/als-vuurwerk-je-doodsbang-maakt


Ik besef dat veel jongeren met autisme vuurwerk juist leuk vinden en het zelfs af steken. Mijn tips zijn niet voor iedere autistische jongere nodig.

Persoonlijk ben ik voor een vuurwerkverbod en alleen vuurwerkshows door professionals.
Daarbij denk ik ook aan wilde dieren, die in paniek alle kanten op vluchten, maar nergens dekking vinden.

Vragen? Neem vrijblijvend contact op.

info@afwijkend-en-toch-zo-gewoon.nl

Fijne feestdagen en een gezond en gelukkig 2025