Hoe kom je op een goede manier Oud en Nieuw door, als je kind bang is voor vuurwerk?
Weliswaar heb ik al een artikel geschreven over de feestdagen, maar dit verdient een eigen artikel.
Een goede voorbereiding
Om te beginnen: Bespreek van te voren met je kind hoe hij Oudejaarsdag, maar ook Nieuwjaarsdag door wil brengen. Geef hem een paar opties.
Bijvoorbeeld wakker blijven, voor de jaarwisseling wakker gemaakt worden, of door alles heen slapen.
Thuis blijven, of naar vrienden of familie. Oud en Nieuw buitenshuis vieren raad ik niet per se aan. Wil je dat toch graag, zorg dat het ergens is waar het kind zich thuis voelt en verzeker je ervan dat jullie daar kunnen overnachten, zodat je niet meer s nachts met je kind over straat moet. Zelfs een kippeneindje naar de auto kan al een onoverkomelijke barrière lijken.
In sommige gevallen is er wat voor te zeggen om Oud en Nieuw bij iemand anders thuis te vieren, bijvoorbeeld omdat die in een veel rustiger buurt woont wat vuurwerk betreft.
Het is ook een goed moment om op vakantie te zijn. Zo zijn er vakantieparken waar vuurwerk verboden is.
Waar je met Kerstmis een overdaad aan prikkels wilt vermijden, kunnen achtergrondgeluiden het met de Jaarwisseling juist welkom zijn. De televisie of muziek aan. Het kan de knallen niet overstemmen, maar wel enigszins camoufleren.
Ook de oliebollen en snacks kunnen een welkome afleiding zijn.
Niet forceren
Sommige kinderen willen absoluut niet dat je tijdens het vuurwerk de deur opent doet. Ze zijn bang dat het dan naar binnen kan komen. Je kunt ook door het raam heen kijken. Dwing je kind nooit om door de vuurwerklinies te lopen. Ook niet om angsten te overwinnen. Je bent niet zijn therapeut. Exposure therapie is een vak apart, je moet precies weten wat je doet.
In plaats van op Oud Jaar op visite gaan, kun je ook op Nieuwjaar op visite gaan, overdag. 1 januari is toch meestal een rustige dag, volgens sommigen een saaie dag.
Let op: soms is er nog wat gelazer in de glazen wat vuurwerk betreft. Maar het ergste is dan echt wel voorbij.
Oordoppen of een geluiddempende koptelefoon kan echt een verschil maken.
Opmerkingen als: ‘Je mag wel wat flinker zijn’ of ‘Je hoeft niet bang te zijn, het is maar vuurwerk’, zijn goedbedoeld, maar niet helpend.
De angst kan reëel zijn.
Bovendien is zwaar vuurwerk ook illegaal, omdat het te gevaarlijk is. Elke jaarwisseling is het druk op het Eerste Hulp door vuurwerkslachtoffers. Ongeveer een derde zijn jonge slachtoffers, tussen de 12 en de 15 jaar. *
Het is verontrustend dat twaalfjarigen al aan zwaar en soms illegaal vuurwerk kunnen komen.
Het trieste is dat 50% van de slachtoffers het vuurwerk niet zelf heeft afgestoken, maar gewond raakte door het vuurwerk van anderen. Het kan gaan om toeschouwers, maar zelfs toevallige passanten.
De angst van je kind kan dan ook realistisch zijn.
Oudere kinderen weten bovendien best wel wat vuurwerk is, alleen kunnen ze niet altijd inschatten of ze zelf veilig zijn. Het kan overal en nergens vandaan komen. Onverwachtse en oorverdovende klappen, felle lichtflitsen. Lucht die blauw is van de rook, kan een instinctieve angst veroorzaken. Niet alleen bij kinderen, maar ook bij huisdieren, land-bouwdieren en bij wilde dieren.
Zelfs sommige honden die getraind zijn om te kunnen handelen in crisissituaties, zoals blindengeleidehonden of signaalhonden, durven niet meer naar buiten en kunnen hun werk niet meer doen.
Het ligt dus echt niet aan je kind.
Een informatief filmpje over hoe vuurwerk helpt, kan wel leuk en leerzaam zijn.
Een verknalde jaarwisseling kan verontrustend genoeg het jaar tekenen.
Soms letterlijk, als iemand gewond is geraakt.
Maar ook een nare ervaring kan de toon zetten, al kan ik dat niet bewijzen. Zeker met een puber-bewustzijn kan het voelen als een afgang, zeker als de omgeving niet goed reageert, het probleem bij het kind legt. De omgekeerde wereld!
Zelf kon ik vanaf mijn elfde verjaardag Oud en Nieuw redelijk goed doorbrengen. Voor mij maakten oordoppen echt een verschil. Ook de jaarwisseling daarop verliepen redelijk.
Toen ik begeleid ging wonen, waren vooral de twee maanden (!) die eraan vooraf gingen een ware beproeving. De explosies (knallen kon je het niet eens meer noemen) waren vaak zo hard dat de grond ervan trilde. De eerste keer dacht ik zelfs dat er een autobom was ontploft.
Dat op Oudejaarsdag het geweld losbarstte was dan niet heel verrassend.
Eigen ervaringen
De keren dat er iets verkeerd ging, soms al op volwassen leeftijd, was toen we pas na het avondeten op pad gingen. Tot dan was ik in een goed humeur.
Mijn vader dacht dat het deze tijd wel redelijk rustig zou zijn, dus ik ging het met vertrouwen tegemoet. We hadden het vuurwerkterreur zwaar onderschat. Er zaten oorverdovende knallen tussen en ik zag door het donker niet waar het vandaan kwam. Er werden zelfs een soort vuurballen van een balkon gegooid, waar wij onderdoor moesten.
Mijn vader riep wel dat ze even moesten ophouden, maar er kwamen er nog twee.
Toen het eindelijk even stil was, durfde ik niet verder. Ik verstijfde als een konijn die in koplampen kijkt.
“Kom, nou!”, reageerde mijn vader nu zenuwachtig. Ik begreep het ergens wel, hij wist de weg niet goed en dan ligt omlopen minder voor de hand. Zijn vriendin, die zich niet zo lekker voelde, had namelijk gevraagd om ook haar dochter nog even op te pikken.
Uiteindelijk arriveerden we dan bij mijn vaders vriendin, maar het lukte me niet zo snel om van de stress te herstellen. Mijn hele lichaam deed pijn van de spanning.
Toen ik eindelijk een beetje loskwam, gingen we al bijna slapen. Opvallend genoeg werd het een jaar met heel wat gevoelens van verlies en een gevoel van afgang.
Nogmaals, bewijzen kan ik het niet dat het iets met elkaar te maken heeft, maar ik neem liever een zekere voor het onzekere.
De geslaagdste Oud en Nieuw was bij mijn vader zelf thuis. Ik vertrok op tijd, in de middag al. Dan zijn er ook wel knallen, maar kan ik het beter overzien. We luisteren naar Soundscapes, hebben lekker gegeten. Ik voelde me ontspannen, zelfs los.
Om 00:00 weet ik wat ik kan verwachten, dan schrik ik er niet meer zo van. En siervuurwerk vind ik wel weer prachtig. Al die waaiers van licht. Blauw, rood, goud.
Omdat het de lucht ingaat, is het ook minder onvoorspelbaar en heb ik niet de angst om gewond te raken.
Neem je kind serieus
Wees je ervan bewust dat angst niet weg te relativeren is. Je kunt kinderen wel zo goed mogelijk voorbereiden en begeleiden.
Het concept van Geef me de 5 is voor kinderen en jongeren die echte pure angst voelen, niet realistisch:
“In het kort pas je het in deze situatie als volgt toe:
• Generaliseren: ‘Elk jaar is er vuurwerk.’
• Relativeren: ‘Dat hoort bij oud en nieuw.’
• Oplossende Taak: ‘Als je een knal hoort, dan denk je: dit hoort bij vuurwerk, en ga je door met wat je aan het doen bent.
Bron: www.geefmede5.nl/actueel/75/geef-me-de-5-geeft-antwoord-vuurwerk
Ja, als een kind het gevoel heeft dat de bodem onder hem wordt weggeslagen door een oorverdovende knal, gaat hij rustig door met wat hij aan het doen is. Wat denk je zelf?
Als je kind er vooral moeite mee heeft dat andere kinderen en zelfs volwassenen zich niet aan de regels houden, vuurwerk afsteken wanneer dat (nog) niet mag, kan rationaliseren wel zinvol zijn. Bijvoorbeeld dat hij controle heeft over zijn eigen handelen.
Ouders zijn verantwoordelijk voor het opvoeden van hun kinderen. Met volwassenen die iets doen wat niet mag, daar houdt de politie zich mee bezig. Dat is op zich een zinnig uitgangspunt.
Een realistischer en kindvriendelijker uitgangspunt over hoe om te gaan met angst voor vuurwerk: : jebentmama.nl/kinderen/wat-moet-je-weten-kinderen/gedrag-in-de-kindertijd/wat-te-doen-als-je-kind-bang-is-voor-vuurwerk/
Vooral ‘Voed hun angst niet, maar ontkracht die ook niet’, vind ik belangrijk.
Dat komt neer op hun gevoelens en angsten erkennen en serieus nemen, maar zelf rust uitstralen.
Als je zelf bang bent vuur vuurwerk (dat ben ik ook nog steeds), kun je de aanbevelingen ook toepassen bij jezelf.
Als hun angst aanhoudt, betekent dit niet dat je gefaald hebt. Elke vooruitgang maakt de situatie draaglijker voor het kind. Als hij nu bijvoorbeeld in de woonkamer kan zijn, in plaats van zich ‘verstopt’ onder de dekens, dan geeft dat hem al meer bewegingsvrijheid.
Veiligheid
Deze column is vooral voor (ouders van) kinderen die bang zijn voor het vuurwerk. Er zijn ook genoeg pubers, ook met autisme, die juist enthousiast vuurwerk willen afsteken.
Let dan vooral op de veiligheid. Zoals een veiligheidsbril. Voldoende afstand, afhankelijk van wat voor vuurwerk. Dat geldt ook bij alleen toekijken. Vuurwerk dat uit is gegaan nooit opnieuw afsteken. Geen brandbare of erg wijde kleding waar vuurwerk in terecht kan komen. Geen vuurwerk los in je broekzak of jaszak meenemen.
Lees van te voren de gebruiksaanwijzing goed door. Gebruik een aansteeklont en geen lucifer of aansteker. Let op omstanders, zowel mensen als dieren.
Onder de zestien jaar mogen kinderen wettelijk gezien alleen Categorie 1 vuurwerk afsteken, zoals sterretjes, grondbloemen en knalerwten. Onder de 12 jaar mogen ze zelfs helemaal zelf geen vuurwerk afsteken. Kindervuurwerk bestaat dus niet.
Er zijn interessante voorlichtingsfilmpjes over de gevaren van vuurwerk, groepsdruk om eraan mee te doen, en leven met een handicap als je gewond bent geraakt.
Een mooi, gezond en vredig 2025 gewenst!
Links:
www.brandweer.nl/onderwerpen/vuurwerk-afsteken/
Lees hier een mooi ervaringsverhaal over hoe een autistische jongen en zijn ouders samen hebben leren met Oud en Nieuw en de terreur van nitraatbommen:
www.mantelzorg.nl/blog/vuurwerk-autisme-en-een-steeds-meer-egoistische-samenleving-2/
Een persoonlijke vraag aan mij?
Je bent welkom om te mailen: info@afwijkend-en-toch-zo-gewoon.nl
Geef een reactie