Veilige jeugd
Van mijn vroege jaren herinner ik me vooral een gevoel van veiligheid en onbezorgdheid. Thuis voelde ik me geborgen, alsof het een warm toevluchtsoord was. “Ik hield van het leven en het leven hield van mij.”
Natuurlijk kende ik ook de angsten en verdriet, maar de grote drama’s waren nog ver weg. Toen ik vier jaar was, kwam mijn broertje ter wereld. Tijdens een kraambezoek stond ik samen met mijn nichtje gebogen boven zijn wieg en voelde ik meteen liefde voor hem.
Als gezin ondernamen we vaak uitstapjes, zoals een bezoek aan de grote speeltuin of een middag in het zwembad.
Sociaal gedoe
Sociale interacties zijn voor mij altijd een uitdaging geweest. Als klein meisje ging het me nog wat lichter af: ik was gewoon mezelf en deed wat er in me opkwam, zonder me druk te maken over de mening van anderen. Maar op school merkte ik al snel dat ik me niet volledig op mijn gemak voelde. De kleuterjuf reageerde met schreeuwen zodra ik of een ander kind iets deed wat volgens haar niet in orde was, ook al wist ik niet wat ik verkeerd deed. Gelukkig kwam er in groep 2 een wat meer nuchtere juf, maar in groep 3 volgde weer een juf die duidelijk moeite had met kinderen.
Diagnose
Op zesjarige leeftijd kreeg ik de diagnose autisme, op aandringen van de school – mijn ouders hadden daar geen haast mee. Nieuwsgierig stapte ik de onderzoekskamer binnen, zonder te beseffen hoe ik door de onderzoekers werd bekeken en hoe het rapport mijn verdere leven zou beïnvloeden. Mijn manier van communiceren werd omschreven als “dwingend”, zeker wanneer ik vol enthousiasme mijn interesses deelde. “Jij bepaalt het contact en de inhoud ervan,” was de boodschap, wat nogal verwijtend klonk. Ik was zes, vol vragen en nieuwsgierigheid, en had nooit de intentie om iemand zijn ruimte te ontnemen. Bovendien kwam er een direct advies om me naar een cluster 4 school over te plaatsen.
Onze juf!
Gelukkig kreeg ik in groep 4 een juf die mijn wereld veranderde. Ze was betrokken, enthousiast en zorgde ervoor dat ik op mijn vertrouwde school kon blijven. “Wij waren haar leerlingen en zij was onze juf!” schrijf ik met trots in mijn herinneringsboek. Dankzij haar sloot ik waardevolle vriendschappen en beleefde ik een tijd waarin, ondanks de worstelingen met leren, het leven nog vol warmte en plezier was. Natuurlijk had mijn juf, Lily, ook haar momenten. Ze zei weleens: “Kijk me aan als ik tegen je praat.” Toch voelde ik nooit dat ze probeerde mij te veranderen; ze accepteerde me voor wie ik was, ook al begreep ze niet altijd alles.
Raar kind
In de bovenbouw veranderde mijn wereld. Ik begon mezelf als een raar kind te zien. Mijn kwetsbaarheid werd voor anderen zichtbaar en dat leidde tot pesterijen. Klasgenoten maakten opzettelijk harde geluiden, zoals op de tafel slaan tijdens pauzes als de juf of meester er nog niet was. Tijdens een weeksluiting was het geluid zo oorverdovend dat ik mijn handen voor mijn oren moest houden. Mijn leraar trok mijn handen weg en vroeg spottend: “Doen anderen dit ook?” In mijn gedachten had ik misschien wel teruggezegd: “Doen anderen dit ook, zoals je aan mijn armen trekt?”
Ik kon alleen maar in stilte mopperen en toen de leraar me eindelijk met rust liet, vluchtte ik het lokaal uit. Gelukkig vond ik onderaan de trap een lieve juf die mijn verhaal begreep; zij kende ook een jongen die niet tegen harde geluiden kon.
Speciaal onderwijs
Door de pesterijen moest ik noodgedwongen van school veranderen, wat betekende dat ik naar een cluster 4 school moest. Aanvankelijk voelde ik me daar op mijn gemak. Ik werd niet zo gepest, klasgenoten maakten grapjes en vriendschappen bloeiden op. Maar gaandeweg merkte ik hoe leerkrachten en hulpverleners naar mij keken – als iemand die nooit echt zelfstandig zou worden of haar eigen keuzes zou kunnen maken.
Bij mijn vader gaan wonen
Toen ik acht was, gingen mijn ouders uit elkaar. Vanaf mijn veertiende kreeg ik de mogelijkheid om bij mijn vader te gaan wonen, met wie ik altijd een sterke band heb gehad. We konden over alles praten, hoewel hij soms gevoelig was voor de meningen van anderen. In mijn vroege jaren was ik een echte familiemens, altijd in voor gezelligheid. Maar vanaf mijn zestiende begon alles te veranderen. De enige volwassene op school die ik vertrouwde, werd plotseling ziek. Mijn vader begon steeds meer mee te gaan in de opvattingen van de school en de hulpverleners, wat mijn wereld op zijn kop zette. Toch waren er ook positieve wendingen: ik kreeg een begeleidster die mij leerde om zelfstandig te reizen, en na vier maanden kon ik de taxi voorgoed vaarwel zeggen.
Autisme verbergen
Na mijn schooltijd dacht ik eindelijk rust en geluk te vinden. Het eerste jaar verliep dan ook voorspoedig, maar kort na mijn negentiende verjaardag begon alles te veranderen. Verschillende mensen beweerden dat autisme iets was wat je met training of therapie kon overwinnen. Bij elk sociaal evenement, van feestjes tot diners, werd er van mij verwacht dat ik deed alsof ik niet autistisch was. Dit betekende niet alleen dat ik mijn autistische trekken moest verbergen, maar dat ik me als iemand anders moest voordoen: mijn stem vrolijk laten klinken, spontane interesse veinzen en actief luisteren, terwijl echt luisteren voor mij juist betekent dat ik stil ben. Het voelde alsof ik constant in een toneelstuk zat, en na afloop kreeg ik nog kritiek op hoe “ik het verkeerd deed”. Deze voortdurende spanning en druk maakten me doodsbang voor sociale situaties.
Vriendschap
In deze donkere periode vond ik twee vrienden die mijn kracht, humor en eerlijkheid zagen, ondanks mijn soms monotone voorkomen. Zij waren mijn anker en sleepten me zonder enige voorwaarde door de moeilijke tijden heen. Met hen was ik in staat om weer open gesprekken te voeren en voelde ik me minder alleen. Zij boden mij waardevolle inzichten in de menselijke psyche en hielpen me te ontdekken wie ik werkelijk ben.
Kracht en inspiratie
Wanneer ik mijn eigen hart volg en mezelf terugvind, komt er een energie vrij. Mijn autisme is niet louter een belemmering; het kan ook een bron van kracht zijn. Natuurlijk vertrouw ik niet uitsluitend op mezelf, maar wanneer ik stevig op mijn eigen benen sta, kan ik oprecht luisteren naar anderen en me inleven in hun perspectieven. Zo herken ik al snel of iemand me wil inspireren of juist mijn energie wegneemt. Altijd meegaan met de verwachtingen van anderen betekent uiteindelijk dat je jezelf verliest.
Maskeren
Hoewel het soms handig is om je autisme te camoufleren – om op die manier ongeschonden door bepaalde situaties heen te komen – kan het geen constante strategie zijn. Wat betekent het dan om jezelf echt te mogen zijn? Natuurlijk ben ik meer dan mijn autisme, maar het is onlosmakelijk een deel van wie ik ben. Proberen om het volledig af te leren is als een bal onder water duwen: het lukt misschien even, maar het kost enorme energie. Diezelfde energie kun je beter inzetten voor positieve dingen: leren, spelen, creatief zijn. Ik merk dat als ik voortdurend bezig ben met hoe ik overkom, ik op andere gebieden begin te falen, wat mijn zelfvertrouwen niet ten goede komt.
Zelfvertrouwen
Voor mij draait zelfvertrouwen om jezelf kunnen zijn. Authentiek leven betekent dat je je eigen stem volgt en doet wat bij je past – niet simpelweg wat op dat moment leuk lijkt, want dat kan snel veranderen.
Mede door mijn ervaringen leerde ik wat het betekent om trouw aan mezelf te zijn.
Mijn autobiografie, door de ogen van het kind dat ik was, kun je hier vinden:
Op 4 april geef ik een lezing waarin ik mijn verhaal doe.
Waarom mag je deze lezing niet missen?
- Een inspirerend en authentiek levensverhaal
- Praktische inzichten over autisme en zelfredzaamheid
- Handvatten voor ouders en professionals om kinderen beter te ondersteunen
- Ruimte voor vragen en interactie met Sarah zelf
Wil jij erbij zijn? Meld je dan aan via onderstaand formulier. We kijken ernaar uit om je te verwelkomen!
Belangrijke informatie
Datum: vrijdag 4 april
Tijd: van 19.30 tot 21.30 uur.
Locatie: Wijkcentrum Binnensteeds, Nieuwe Groenmarkt 20, 2011 TW Haarlem
Toegang: Gratis, we vragen een kleine donatie voor koffie/thee
Link om aan te melden: Sarah Morton – Autisme Steunpunt Zuid-Kennemerland
Geef een reactie