Iedereen kent er wel een. Personen die lijden aan het arme-ik syndroom.
In andere columns had ik het over ‘gedwongen hulp’. Hoe mensen verplicht (gedwongen dus) kunnen worden ‘zorg’ te accepteren. Personen wegdrukken in een medisch model, schept geen band, heeft niks te maken met samenleven of ‘hulp’. Het heeft alle kenmerken van een totalitair regime, wat bij mij het beeld oproept van 1984, een eng realistisch verhaal van George Orwell.
Vele ‘hulpverleners’ hebben cliënten nodig voor hun inkomsten en om hun bestaan inhoud te geven.

In een van mijn laatste artikels: Het Calimero-syndroom, kreeg ‘gedwongen hulp’ een nieuwe betekenis. Iemand zit in een noodsituatie en vraagt, of beter gezegd smeekt om hulp. Daar je je de situatie aantrekt, probeer je iemand bij te staan, mee te denken en een luisterend oor te bieden. Alleen was dat niet genoeg. Je moet zaken gaan regelen, verantwoordelijkheid nemen over een ander gezin, naast je eigen leven. Als je niet oppast heb je er een fulltime baan bij. Het onder druk zetten en verantwoordelijk houden ging steeds verder. Totdat ik er echt niet meer tegen kon en het contact heb gestopt.

Velen laten hun leven draaien om hun ‘ziekte’, ‘problemen in de thuissituatie’, ‘conflicten op hun werk’, hun ‘buren’ of ‘strijd met instanties’. En jouw leven moet daar ook om draaien.    Sommigen geven hun kinderen de schuld van hun ongeluk. Ze zijn te herkennen aan uitspraken als: “Ik ben totaal machteloos”, “Niemand luistert er naar mij”, “Waar heb ik dit toch aan verdiend?

Grenzen aangeven gaat me nu beter af. Of het een gezonde ontwikkeling is, weet ik niet. Ik voel me snel aangevallen. Als iemand me al iets vraagt wat ik niet weet of kan. Het gevoel dat mijn gevoelens en gedachten muurvast zitten, dat ik niks voor elkaar krijg, komt snel naar boven.
Ik ben aan het leren om het aandringen en de verwijten van mensen naast me neer te leggen. Het heeft weinig met mij te maken.

Hoe weet je nu wanneer iemand aan een beter leven wil werken? En niet eigenlijk winst haalt uit de toestand? Zoals aandacht en medeleven (of medelijden) In regel kun je pas iemand helpen als die echt hulp wil aanvaarden.
Velen ‘redders’ zijn pas tevreden als het ‘slachtoffer’ dat ook is. Dus doen ze al het mogelijke om iemand uit de ellende te halen. De vrager hoeft zelf niets meer te doen en is tevreden dat zijn of haar problemen opgelost worden. Tevreden klanten komen terug. Het ‘helpen’ kan je leven zin en betekenis geven. Waarom zou je zo een mooie samenwerking opgeven? Zeker als je niet doorhebt gewoon gebruikt te worden, als een doekje voor het bloeden.

Sommige mensen beseffen niet dat je aandacht voor ze hebt en voor hun verhaal. Je moet hun problemen oplossen, vinden zij. Ze zuigen, trekken en indoctrineren. Hoe meer je je inzet, hoe meer problemen en verwijten ze weer aandragen.
Wanneer iemand alles wat je aanreikt afwijst, elke vooruitgang tenietdoet of de nog goede momenten ook kapotmaakt, zwelgt in de misère en met steeds extremer gedrag of uitspraken komt, heb je reden op je hoede te zijn. Dan kun je alleen nog maar (liefdevol) de verantwoordelijkheid teruggeven. Meevoelen is nog iets anders dan iemands pijn overnemen.

Je kunt zeggen: “Houden zo!” Je vertelt hem (of haar) vooral dezelfde koers te blijven varen, de situatie in stand te houden. Je kunt er zelf een absurde reden voor bedenken. Grote kans dat iemand boos wordt, maar tegelijk tot inzicht komt zelf in beweging te moeten komen in plaats van jou stapels werk te presenteren. Humor kan heel verhelderend zijn.
Een andere mogelijkheid is, ‘Het is nog veel erger dan je denkt’.
Samen kun je de situatie opblazen tot ongekende proporties. Maak het zo absurd mogelijk. De ander zegt: “Zo erg is het ook weer niet”. Als je vraagt dat uit te leggen, kan die zijn/haar relativeringsvermogen beginnen te ontwikkelen en klimt uit het dal omhoog.
Je houdt iemand een spiegel voor.
Deze principes kunnen alleen werken als ze oprecht zijn, bedoeld om iemand inzicht te geven in zichzelf en verder te brengen en niet om iemand af te kraken.
Een Boeddhistische monnik zal wellicht liefdevol zeggen: “Jouw pijn en problemen, die moet je zelf dragen. En als dat te zwaar is, het naast je neerleggen”.

Niet zelden houden je eigen overtuigingen de situatie in stand, want je gevoelens en gedachten dicteren je handelen en je keuzes. Zelfmedelijden maakt het werken aan een goede toekomst onmogelijk.
Denk je in wat je wilt, in plaats van hoe erg het allemaal is, dan kun je letterlijk oplossingen zien. Dan kunnen mensen werkelijk meedenken.

Wij creëren onze werkelijkheid met onze aandacht. We kunnen ons wentelen in zelfmedelijden, problemen, armoede, afgunst en een laag zelfbeeld. Waarschijnlijk heb je dan strijd, weinig energie en slechte relaties. Een houding waarbij je je afhankelijk maakt van een ander, kan nooit gelijkwaardigheid, liefde of een band scheppen. Evenmin leer je zelf problemen en frustraties op te lossen.

We kunnen ook de situatie aanvaarden, in plaats van ertegen vechten. Dan geef je het zo min mogelijk macht over je leven. Onze aandacht kunnen we richten op het licht, onze dromen, vriendschappen, liefde, hoe ons leven eruit zou kunnen zien en daarna toewerken. Waar wil je zijn? Een steunend netwerk, niemand kan zonder. Anderen kunnen je positieve energie geven, ideeën en kansen aanreiken. Je kunt mensen die goed in hun energie zitten en die je respecteert, die beminnelijk en mooi (van binnen!) zijn als voorbeeld zien. Hoe zij het doen en vooral hoe zij ZIJN. Andermans energie hoeven ze niet af te tappen om zich goed te voelen. Bij hen voel je je veilig, zij vinden ook jou een mooi mens.
Maar het moet jouw besluit en ontwikkeling zijn, om op een hoger geestelijk en energetisch niveau te komen.

Mijn levensdoel, mijn grote droom is helpen de wereld mooier, eerlijker, gezonder en liefdevoller te maken. Vreemd genoeg waren het ook die eindeloze verzoeken om hulp, die me van mijn koers afbrachten. Die mijn energie, gevoel en inspiratie blokkeren, waardoor ik futloos en leeg achterbleef.
Niet dat ik anderen de schuld wil geven. Het is aan mij om mijn grenzen te her-kennen en te ontdekken wat echt zin en betekenis geeft, voor zowel de samenleving als voor mezelf. Om mijn missie te vervullen en mijn talenten en kwaliteiten te leren kennen en die zo te delen met de wereld dat het tot zijn recht komt.