Hoe ga je in gesprek met je ouders als je meer vrijheid verlangt? Bijvoorbeeld als je zelfstandig wilt leren reizen.
Soms lijkt het alsof je ouders je leven in een wurggreep houden. Je doen en laten wordt aan banden gelegd.
Bedenkt dat de meeste ouders dit niet doen om je te pesten, maar dat ze echt bang of bezorgd zijn. Dat je een ongeluk krijgt, dat je verdwaalt.
Het beschermende instinct zit er diep in. Dat hoef je niet persoonlijk te nemen.

Sarah (ik dus), 15 jaar

Vertrouwen

Het kan heel oneerlijk voelen dat andere kinderen, bijvoorbeeld klasgenoten wel het vertrouwen krijgen en jij niet. Of dat een broer of zus meer vrijheden en vertrouwen krijgt simpelweg omdat die niet autistisch is.
Het is belangrijk om toch in gesprek te gaan met je ouders, anders wordt de verwijdering alleen maar groter. Doe dit op een opbouwende manier.
Opbouwend betekent niet dat je geen emotie mag tonen. Als er tranen komen van echt verdriet of omdat iets je raakt, laat het zijn.
Schrijf op een blaadje wat je wil zeggen of vragen. Zo vergeet je geen belangrijke dingen. Kies een rustig moment uit, wanneer je ouders ontspannen zijn en wanneer er tijd is.
In plaats van verwijten te maken kun je vragen of ze je ergens bij kunnen helpen. Of dat je ergens mee zit. Vertel vervolgens dat je het vervelend vindt om met de taxi naar school te moeten en dat je graag zelfstandig wilt leren reizen.
Neem je ouders mee in je verhaal, zodat ze zich echt kunnen verplaatsen in je situatie en waarom het belangrijk is om zelfstandiger te worden.
Gebruik voorbeelden, bijvoorbeeld anekdotes over de taxi.
Als ze je serieus nemen en je steunen, is dat heel mooi. Dat zal de band zeker versterken.
Als ze in de verdediging schieten of bijvoorbeeld zeggen dat het voor je eigen veiligheid is, kun je zeggen: “Mam/pap, ik begrijp dat je bezorgd bent om me alleen met het openbaar vervoer te laten gaan. Maar ik wil het graag leren. Zullen we de eerste paar keer samen op weg gaan?”
Dan krijg je een win-win situatie.
Vertel ook zeker waar je wel blij mee bent.
Vermijd de ‘Ja, maar’ valkuil. Laat hen uitspreken en kom daarna met jouw punten. Dat je er nu echt aan toe bent om meer op eigen benen te staan, dat dit hoort bij opgroeien.
Leg uit waarom dit belangrijk is. Je wilt vriendschappen kunnen onderhouden en je wilt niet afhankelijk blijven van andere mensen.
Draai het om. Toen zij tiener waren, spraken ze toch ook af met vrienden?
Dat kan een herinnering oproepen, zodat ze invoelen hoe belangrijk vriendschap is, zeker op die leeftijd.
Laat je niet ontmoedigen als het niet meteen positief wordt opgepakt. Vaak moeten ouders aan het idee wennen en vaak ook moeten ze iets meerdere keren horen voordat ze beseffen dat het serieus is en geen bevlieging.

Bedenktijd


Gun ouders bedenktijd, maar kom er gerust op terug als ze het niet oppakken.
Je kunt het zelfs in je agenda zetten dat je er elke week of elke drie weken op terugkomt.
Wees ook niet teleurgesteld als je zelf niet het gesprek hebt gevoerd zoals je van plan was. Omdat je te maken hebt met de ander, heb je weinig controle over hoe een gesprek loopt.
Je mag trots zijn dat je het bent aangegaan.
Als zij zelfstandig reizen echt een brug te ver vinden, kun je andere dingen voorstellen. Bijvoorbeeld zelf boodschappen doen. Iets wat op loopafstand is en niet in een andere stad.
Door zelfstandig dingen buiten de deur te doen, kun je vertrouwen winnen.

Verantwoordelijkheid


Ook kun je verantwoordelijkheid tonen door uit vrije wil taakjes in huis te doen, zoals de afwas, stofzuigen, boodschappen doen of het eten klaarmaken.
Iets wat je prima kunt en waar je geen al te grote hekel aan had.
Het is vooral goed om initiatief te nemen als je ouders je niet vragen voor huishoudelijke taken.
Niet dat je iets moet doen om iets van je ouders gedaan te krijgen. Het gaat om initiatief tonen en laten zien dat je (meer) verantwoordelijkheid kunt dragen.
Neem taken die je ouders je opdragen serieus, bijvoorbeeld je vuile kleding in de was doen.
Als iets echt niet lukt, bijvoorbeeld om je te moe bent, leg uit waarom het nu niet uitkomt, in plaats van in de weerstand te schieten.
Het kan vervelend zijn als je het gevoel hebt op afroep beschikbaar te zijn. Vraag je ouders om een schema te maken met de taken die je te doen hebt. Dat dit helpt om het uit jezelf te doen, in plaats van dat je onverwachte verzoeken krijgt. Het geeft houvast, je weet waar je aan toe bent. Zo was het mijn vaste taak om het huis te stofzuigen. Dat deed ik standaard eens in de twee dagen, zonder dat mij dit gevraagd hoefde te worden.
Je kunt meer vertrouwen krijgen door vertrouwen te geven en te laten zien dat je je verantwoordelijk kunt opstellen.
Krijg je bijvoorbeeld zakgeld en kleedgeld. Leg een deel daarvan apart om te sparen. Laat zien dat je geld kunt beheren en niet alleen uitgeven.
Als je ouders zeggen dat de verbinding slecht is of de route te moeilijk, vraag om dat echt te onderzoeken. Bijvoorbeeld door samen te route af te leggen.
Vaak krijg je zo wel het overzicht en krijgen veel vertrouwen.
Je hoeft je ook niet meteen totaal anders op te stellen dan eerst. Dat kan gemaakt of vreemd overkomen. Je hoeft niet ineens een modeljongere te worden.
Vaak geven kleine veranderingen grote resultaten.
Te grote veranderingen of teveel tegelijk, hou je ook niet vol. Veranderen kost veel energie. Gun jezelf een wedstrijd die je kunt winnen. Blijf dicht bij jezelf. Als je het bijvoorbeeld verschrikkelijk vindt om etensresten aan te raken, bied dan niet aan om af te wassen.
Er zijn genoeg andere zaken die moeten gebeuren. Pas zaken op die je prettig vindt of in ieder geval niet vervelend.

Hoe overtuig je ouders die er niet echt voor je zijn?


In mijn artikel ga ik ervan uit dat je weldenkende ouders hebt die het beste voor je willen.
Stel dat je ouders egoïstisch of emotioneel afwezig zijn.
Ouders die vooral met zichzelf bezig zijn, moet je ervan zien te overtuigen dat er voor hen ook veel te winnen is als je zelfredzaam wordt. Ze hoeven minder te doen en te regelen. Ze kunnen trots op je zijn. Van familie en vrienden zullen ze complimenten ontvangen als jij stappen zet in zelfstandigheid. Er valt dus veel eer aan te behalen.
Je kunt ze ook een prikkel geven om je te helpen. Als zij een hekel hebben aan stofzuigen, maar jij vindt het niet vervelend om te doen, kun je aanbieden om deze taak op je te nemen, als zij je helpen met zelfstandig reizen.
Breng het tactvol. Bijvoorbeeld: “Ik weet dat je een hekel hebt aan stofzuigen. Als je me helpt om zelfstandig te leren reizen, dan doe ik dit wel drie keer per week.”
Ouders die emotioneel afwezig zijn, moeten overtuigd worden dat jouw ontwikkeling urgent is.
Het is niet zo dat ze niet om je geven, maar ze worden in beslag genomen door andere zaken, hun werk, sociale contacten.

Begin over het onderwerp op een moment dat je jezelf rustig voelt en dat zij ook even hun handen vrij hebben. Of bijvoorbeeld juist als ze bezig zijn met de afwas of een andere huishoudelijke taak. Dat is iets waar ze niet hard over na hoeven te denken en niet al hun aandacht vraagt. Je kun aanbieden om te helpen.
Kies zorgvuldig je woorden: Bijvoorbeeld: “Ik wil heel graag zelfstandig leren reizen”, en niet “Je behandelt me als een klein kind.”
Je kunt een vertrouwenspersoon bij het gesprek vragen. Dat kan een oma of opa zijn, een tante of oom, of iemand met wie je ouders bevriend zijn en die jou goed kent en begrijpt.
Ook ik wil je hier graag in steunen.


Op eigen houtje

Tiener op stap. Photo by kevin laminto on Unsplash

In het uiterste geval kun je op eigen houtje zelfstandig op pad gaan. Hier kun je lezen hoe je je reis kunt uitstippelen. Stappenplan om zelfstandig te leren reizen
Je hoeft niet in een keer de hele reis te maken als je nog geen ervaring hebt. Naar een station of bushalte lopen, dan zijn al stappen richting zelfstandigheid.

Choose your battles.

Probeer alleen zaken te veranderen die echt belangrijk voor je zijn.
Als je wilt oefenen om het gesprek met je ouders aan te gaan, kun je natuurlijk met een onderwerp beginnen waar niet zoveel van afhangt. Pak dan een of hooguit twee onderwerpen tegelijk op.

Sitenote:

Natuurlijk kan de omgeving niet verwachten dat je je (altijd) volwassen opstelt, simpelweg omdat je nog volop in ontwikkeling bent. Het zou oneerlijk zijn.
Maar je hoeft ook niet in een driftige peuter te veranderen. (Ik zeg niet dat je dit doet, het is als voorbeeld).
Er is een gezonde en realistische middenweg tussen kinderachtig gedrag en een volwassen houding. Vaak zit het in kleine dingen. Bijvoorbeeld rustig leren blijven bij een kleine tegenvaller of bij een meningsverschil.
Het schokte mij bijvoorbeeld dat mensen een volwassen houding van mij verlangden, terwijl ik net meerderjarig was, of zelfs nog daarvoor. Dit terwijl niemand me dit geleerd had of me daarbij begeleidde.
Vaak was er geen enkel begrip voor mijn situatie, mijn ontwikkelingsachterstand en de emotionele trauma’s.
Niettemin kun je wel respect tonen of in ieder geval begrip. Dat zal veel invloed hebben op hoe je bejegend wordt.
Als je rustig in gesprek gaat, is de kans op een positieve uitkomst groter.
Ik hoop dat ik je hiermee een stuk op weg heb geholpen.

Voor vragen, mail me gerust: info@afwijkend-en-toch-zo-gewoon.nl