Recensie Afwijkend en toch zo gewoon door Bezeten Boeken
Afwijkend en toch zo gewoon – biografie van een autist is het levensverhaal van Sarah Morton die vertelt over haar leven als autist. Dit wordt in levensfases beschreven en begint in de leeftijdsfase nul tot vier jaar oud. Daarna volgt de fase vier tot twaalf jaar oud, de basisschooltijd. Dan de tijd van het voortgezet onderwijs, dus twaalf tot achttien jaar oud en sluit af met achttien plus. Daarna wijdt zij specifiek nog twee hoofdstukken aan obsessies en problemen.
In de eerste leeftijdsfase vertelt Sarah hoe er in die eerste jaren van haar leven het woord autisme wel eens viel, maar waar men absoluut niet zeker over was. Ze was druk, rende vaak en veel de woonkamer rond en verdwaalde dan in haar fantasiewereld. Haar moeder kon daar maar moeilijk mee omgaan. Gelukkig kon Sarah zichzelf ook prima bezig houden met creatieve dingen zoals tekenen. Ze kon haar fantasie erin kwijt en hinderde daar niemand mee. Vaak wordt van autisten gezegd dat ze geen verbeelding hebben, als dit al een gegeven blijkt te zijn dan is dat in ieder geval niet van toepassing op Sarah, zij werd, zoals ze zelf vertelt, aangetrokken tot de fantasiewereld.
Al op vrij jonge leeftijd werden oordelen uitgesproken over Sarah. De eerste kwamen toen zij zich liet onderzoeken in het Centrum Autisme. In het verslag daarvan staat dat ze formeel en ouwelijk overkomt, dat ze moeite heeft met het omschakelen van het ene naar het andere project. Ze ziet geen verbanden en wil zelf bepalen of en hoe ze opdrachten volbrengt. Ze is eenkennig en verkeert geheel in haar eigen wereld. Ze is dwingend en laat de ander geen ruimte. Helaas is dit nog maar een deel van wat er in het rapport stond en de uitslag was dan ook dat Sarah’s gedragingen passen binnen het autistisch syndroom. Ze is op dat moment zes jaar oud.
Naar aanleiding daarvan wordt de ZMOK-school (school voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen) geadviseerd om zo Sarah’s optimale ontwikkelingskansen te bieden.
Toch wordt daar niets mee gedaan en Sarah volgt acht jaar lang regulier onderwijs. Ze beschrijft in dit boek haar jeugd in onderwerpen die voor haar belangrijk waren en zijn. Zo bespreekt zij hoe het spelen ging, alleen en met andere kinderen, vertelt ze over haar favoriete speelgoed als kind zijnde, laat weten wat haar gevoeligheid voor geluid voor consequenties had en schrijft over de geboorte van haar broertje, school en de scheiding van haar ouders.
Op een gegeven moment merkt Sarah dat ze anders is, omdat ze op meerdere fronten achterloopt op haar leeftijdsgenootjes. En dan komt het moment dat ze gepest gaat worden, doordat ze anders was. Daar waar ze begrip en hulp had moeten verwachten kwam het niet. Haar leerkrachten keken toe, maar deden niets. Wanneer ze elf jaar oud is geeft ze aan dat ze graag naar een andere school wil. Die school vindt ze en ze is er dan ook van overtuigd dat het beter zal gaan en dat ze gelukkig zal worden. Helaas liep dat heel anders!
Als Sarah achttien jaar oud wordt komt er een einde aan haar schooltijd en juist op het moment dat het erop lijkt dat de wereld haar weinig te bieden heeft komt ze bij Dory terecht, een idealistische vrouw die de mogelijkheden van autisten ziet, die in ze gelooft en hen kansen biedt om zich te ontwikkelen en een zinvol leven op te bouwen. Sarah overwint vele angsten (waaronder zelfstandig reizen) en rondt uiteindelijk een opleiding succesvol af. Ze gaat op zichzelf wonen en krijgt een dusdanige boost zelfvertrouwen dat ze enorm opleeft.
Sarah Morton beschrijft heel erg veel situaties tot in detail waardoor Afwijkend en toch zo gewoon – biografie van een autist ontzettend moeilijk samen te vatten is in een paar alinea’s. Het boek bevat meer dan driehonderd pagina’s en daardoor zijn er helaas wat kleine spelling- en schrijffouten in te vinden. Sarah geeft een duidelijke kijk in het hoofd van iemand met autisme en hoewel de uitdrukking van de vlotte pen een cliché is, is dit tegelijkertijd de beste uitdrukking die ik kan gebruiken om Sarah’s schrijfstijl te benoemen. Haar verhaal leest snel en blijft boeien.
Afwijkend en toch zo gewoon – biografie van een autist is een boek met een lach en een traan. Ik vond het schokkend om te lezen hoe zij als vierjarig meisje uit de klas werd gezet omdat ze boos werd op iemand die haar stoel had afgepakt en ik kreeg een brok in mijn keel toen ik las hoe boos een leerkracht op haar werd toen zij per ongeluk iets kapot maakte. Mijn tenen kromden zich toen een leerkracht een werkje van haar afkeurde, omdat het niet ging zoals zij dat wilde, Sarah was de enige uit haar klas die niet mee mocht doen. Ik was blij voor haar toen zij echte vriendschap ontdekte en treurde met haar mee om het verlies daarvan. Ik juichte met haar mee toen zij haar reisangst overwon en was trots op haar toen ik las dat ze tegen alle verwachtingen in (behalve de hare) haar diploma haalde.
Alles in dit boek lijkt er op te wijzen dat men vroeger te weinig afwist van autisme en dat er veel te weinig begrip voor Sarah was, niet alleen op school maar ook in haar directe omgeving. Na het lezen van dit boek hoop ik met heel mijn hart dat dat begrip inmiddels verbeterd is. Niet alleen voor Sarah, maar ook voor alle andere kinderen zoals Sarah. Zelf ziet zij haar autisme niet als een beperking, maar ziet ze ook de voordelen. Misschien is dat ook de reden dat ze heel krachtig overkomt, ondanks alles wat ze heeft meegemaakt.
Sarah schreef dit boek in de hoop de wereld meer te laten weten hoe het is om autist te zijn en op die manier een duidelijker beeld te geven waardoor meer begrip zou kunnen ontstaan. Hoewel ik maar een heel kleine druppel op de gloeiende plaat ben heeft zij wel mijn beeld veranderd en mijn kijk daarop gewijzigd. Ik hoop dan ook dat er meer mensen zullen zijn die dit boek gaan lezen, want als lezer kun je alleen maar trots zijn op en respect hebben voor haar doorzettingsvermogen en drang om anderen die zeggen dat ze nergens toe in staat is het tegendeel te bewijzen.
Uitgeverij: Aristoscorpio
ISBN: 9789089730121
Prijs: 19,45
Geef een reactie